Medicatie Monitoring & Optimalisatie (MeMO)

Wat is de naam van de interventie?

Medicatie Monitoring & Optimalisatie (MeMO)

In welke setting is de interventie getest?

Eerste lijn: Openbare apotheek; aantal: 49

Op wie richt de interventie zich (doelgroep)?

Patiënten

Bij welke deelnemers is de interventie getest?

Aandoening(en): Osteoporose. COPD, Astma, Diabetes, Depressie, Hypercholesterolemie, Hypertensie
Geneesmiddel(en): M05, R03, C10, C03, C09, A10, N06

Toedieningsvorm(en):Orale toedieningsvormen (tabletten, capsules etc) Inhalatoren
Type medicatie (preventief, symptomatisch, …): Preventief en symptomatisch

Op welke fase(s) van het geneesmiddelgebruik richt de interventie zich?

Het starten met de medicatie (initiatie) Het gebruiken van de medicatie zoals is overeengekomen met de arts Vroegtijdig stoppen terwijl hiervoor medisch gezien geen reden is (non-persistentie)

Wie biedt de interventie aan de doelgroep aan (wie voert de interventie uit)?

Zorgverlener: Apotheker, Farmaceutisch consulent, Apothekersassistent

Korte beschrijving van de interventie

De MeMO interventie bestaat uit gestructureerde begeleiding bij eerste en tweede uitgifte en het monitoren van de patiënt tijdens de eerste 3 maanden bij patiënten met chronische therapie. Dit proces wordt gevolgd door een continue fase waarbij therapietrouw maandelijks wordt gemonitord door gebruik te maken van gestandaardiseerde algoritmes in het apotheeksysteem. Wanneer het algoritme een therapie "stop", of een lage therapietrouw ontdekt, biedt het apotheekpersoneel gestructureerde, patient-centered interventies aan de patiënt aan om therapietrouw te verhogen en farmacotherapie te verbeteren.

Hoe vaak en hoe lang wordt de interventie gegeven (intensiteit en doorlooptijd)?

Initiatie fase: van start therapie tot 3 maanden gebruik Continue fase: vanaf 3 maanden, gedurende gebruik

Middelen

Is training nodig om de interventie te kunnen aanbieden/uitvoeren?

Ja

Wat is de tijdsbesteding voor de zorgverleners, patiënten of andere betrokken bij de interventie?

Zorgverlener: De interventie bij osteoporose patiënten en patiënten met lipidenverlagers kostte gemiddeld 23 minuten. Gemiddeld kostte een interventie bij astma patiënten 40 (standaarddeviatie [SD] 18, spreiding 15-70) minuten per patiënt, inclusief vastlegging. Een interventie bij een patiënt met COPD kostte gemiddeld 57 (SD 26, spreiding 24-116) minuten per patiënt
Patiënt: tijdsbesteding van interventie (zie zorgverlener)
Andere betrokkenen: Incidenteel overleg met huisarts of andere voorschrijver

Welke extra middelen zijn nodig bij het inzetten van de interventie?

Financieel (euro’s per patiënt/jaar): niet bekend
Arbeid (uren per patiënt/jaar): niet bekend

Wordt de interventie vergoed?

Nee

Welke (informatie)materialen zijn er over de interventie te verkrijgen?

• Handleiding voor inzetten interventie


• Informatiefolder voor patiënten en/of zorgverleners
• Vragenlijsten

---

Benodigde aanpassingen interventie of huidige zorg

Sluit de interventie aan op de reguliere zorg (inpasbaarheid in dagelijkse praktijk)?

Ja, volledig;

Nee;

Is de interventie reeds gebruikt buiten de onderzoeksomgeving?

Ja,
Waar (setting): Openbare apotheken. Van 2005 tot circa 2010 zijn enkele honderden apotheken met het AIS Pharmacom getraind om de MeMO-module te gebruiken
Bij wie (patiëntengroep): Osteoporose, Astma, COPD, Diabetes, Depressie, Hypercholesterolemie, Hypertensie
Door wie (contactgegevens):

---

Geleerde lessen / tips van de interventie ontwikkelaar

Wat verliep in de uitvoering boven/naar verwachting goed?

De telefoongesprekken van de apotheker met de patiënt werden door de patiënt zeer gewaardeerd.De waardering voor de interventie was veel groter dan vooraf werd ingeschat.

Wat kan een volgende keer beter worden gedaan?

Het bellen van de patiënten was in eerste instantie vaak lastig en tijdrovend omdat in de apotheek niet bekend was wanneer en op welk nummer de patiënt gebeld kon worden. In de handleiding is daarom de tip opgenomen om patiënten bij een intake of eerste uitgifte te vragen wanneer, en op welk nummer, ze gebeld kunnen worden.

Design

Wat was het ontwerp van het onderzoek?

Pre-post studie met (gematchte) controlegroep

Wanneer was de studieperiode?

Start inclusie:
Einde inclusie:
Einde follow-up:

---

Populatie

Achtergrondkenmerken

Gemiddelde leeftijd:
Geslacht:
Opleidingsniveau:
Etniciteit:
Comorbiditeit:
Andere relevante kenmerken (bijv. geletterdheid, samenstelling huishouden, etc.)::

Wat zijn gehanteerde in-/exclusiecriteria bij het selecteren van deelnemers voor de interventie?

Inclusie: Patiënten die starten met nieuwe chronische medicatie

Exclusie: Patiënten die in het voorafgaande jaar al eerder gestart zijn met chronische medicatie en in hetzelfde jaar herstarten met dezelfde medicatie

Bij hoeveel deelnemers is de interventie uitgetest (zowel interventie als controle groep)?

Total: MeMO lipidenverlagers: interventie 502 / controle 500 MeMO osteoporose: interventie 495 / controle 442 MeMO COPD: interventie 88 MeMO astma/COPD: interventie 31

Hoeveel interventiegroepen zijn er in de studie?

1

De studie is opgezet als een pre/post studie. De controlegroep ontving hierbij regulier apotheekzorg. In de interventiegroep ontvingen de patiënten reguliere zorg, aangevuld met de MeMO-interventie

Hoeveel deelnemers zijn er uitgevallen en waardoor kwam dit (drop-out)?

Aantal: Lost to follow up: nulmeting 5% / interventie 6% (MeMO osteoporose studie) Lost to follow up: nulmeting 1,8% / interventie 2,6% (MeMO lipidenverlagers studie)
Mogelijke verklaring: Overleden, verhuisd of vervallen uit apotheek informatie systeem

---

Uitkomsten

Welke effectmaten zijn bekeken?

Therapietrouw als primaire uitkomstmaat Therapietrouw als secundaire uitkomstmaat Klinische uitkomstmaten; Namelijk: Door patiënten gerapporteerde maten (PROM’s, QoL); Namelijk: Kwaliteit van leven Satisfaction Astma control vragenlijst Klinische COPD vragenlijst Economische uitkomstmaat; Namelijk: Incremental cost-effectiveness ratio

Welke methode is gebruikt om therapietrouw te meten?

• Afleverdata apotheek

Hoe is therapietrouw geoperationaliseerd?

De therapietrouw werd gemeten aan de hand van persistentie en compliance. De duur van het gebruik werd vastgesteld op basis van de datum van het eerste voorschrift tot de datum van het laatst afgeleverde voorschrift ofwel de datum van verstrekking een jaar na het eerste voorschrift. Om te voldoen aan het persistentiecriterium moest de vastgestelde gebruiksduur minstens gelijk zijn aan 365 dagen, waarbij de compliance (MPR) gedurende de gebruiksduur groter moest zijn dan 75%.

Welk effect op therapietrouw is gevonden per interventiegroep versus de controlegroep?

MeMO osteoporose: patiënten met therapie stop na 1 jaar zakte van 31.7% naar 16.1% (p<0.001) MeMO lipidenverlagers: patiënten met therapie stop na 1 jaar zakte van 25.9% naar 13.6% (p<0.001)

Was de interventie effectief in het verbeteren van relevante klinische uitkomsten?

Ja

Welk effect is gevonden?

Verbetering in klinische astma en COPD vragenlijst 44% van de astma en 46% van de COPD patiënten had klinische relevante verbetering 3 maanden na de interventie

Was de interventie kosteneffectief t.o.v. standaard zorg?

Ja

Hoe is de kosteneffectiviteit onderzocht? Vanuit welk perspectief en met welk model?

Tijdsafhankelijk Markov model met zorgverzekeraars (payer) perspectief

Wat zijn de bespaarde kosten?

Additionele interventie kosten bij statines €411.000; kostenbesparing door afname cardiovasculaire events €443.000. MeMo leidde tot 84 quality-adjusted life-years (QALYs) gewonnen en netto besparing van €32.000.

Is gekeken naar intervention fidelity?

Ja; Namelijk: Apotheken die starten met MeMO werden gevolgd tijdens terugkomdagen waarbij de toepassing van de interventie werd besproken.

---

Input van stakeholders

Heeft er achteraf een procesevaluatie met de deelnemers plaatsgevonden en wat waren de belangrijkste uitkomsten?

Ja, met zorgverleners